Tekst Maarten van Ooijen
In de jeugdzorg werken ruim 36.000 professionals samen aan de best mogelijke toekomst voor onze jeugd. Toch is hervorming van de sector nodig. Dat zult u als lezer van dit magazine ongetwijfeld weten.
Voor de meest kwetsbare kinderen moet passende hulp beter beschikbaar zijn. Maar we willen ook de veerkracht versterken van alle kinderen en gezinnen in hun normale dagelijkse leven, zodat we grote problemen voorkomen of dichtbij huis kunnen oplossen.
Dat klinkt misschien simpel, maar deze omslag maken we niet zomaar. Daar is een andere manier van denken voor nodig, misschien wel van iedere inwoner van Nederland. Wat mij betreft begint het met het inzicht dat we ook als samenleving tot op zekere hoogte zelf problemen kunnen oplossen. En dat oplossingen in de eigen omgeving soms passender zijn dan de hulp van professionals.
"We kennen de geluiden over jeugdhulpaanbieders die financieel worstelen en dreigen om te vallen."
Natuurlijk gaat dat niet altijd op. Professionele hulp moet dan ook beschikbaar zijn voor wie dat nodig heeft. Dat geldt zeker voor specialistische hulp voor de meest kwetsbare kinderen. En om deze hulp te verbeteren, moeten we als overheid, toezichthouders en aanbieders onze samenwerking verbeteren.
We kennen allemaal de verhalen van kinderen met complexe problemen die lang moeten wachten op passende hulp. We kennen de geluiden over jeugdhulpaanbieders die financieel worstelen en dreigen om te vallen. En we weten dat professionals, zorgaanbieders en gemeenten, door het gehele proces van inkoop tot verantwoording, hoge administratieve lasten ervaren.
Bekijk de Hervormingsagenda Jeugd op de website van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).
Om dit soort problemen op te lossen, moeten gemeenten op regionaal niveau goede afspraken maken over het zorgaanbod. Daarmee kunnen zij de continuïteit van (specialistische) zorg garanderen. Gemeenten onderschrijven het belang van regionale samenwerking met deelname aan de Hervormingsagenda. Dat vind ik een ontzettend mooie en belangrijke stap.
Deze afspraken willen we vastleggen in het wetsvoorstel ‘Wet verbetering beschikbaarheid jeugdzorg’. Deze wet maakt voor iedereen duidelijk hoe we de regionale samenwerking en het inzicht en toezicht op de beschikbaarheid van jeugdzorg vormgeven. Op dit moment buigt de Raad van State zich over het wetsvoorstel. Ik heb de hoop dat dit begin volgend jaar kan worden ingediend bij de Tweede Kamer.
"Een regio is voldoende robuust als er onder andere duidelijke afspraken zijn over besluitvorming en mandaat."
Parallel hieraan werken we aan zogenoemde ministeriële regelingen. Daarin wordt een aantal afspraken uit de Hervormingsagenda verder uitgewerkt. Het gaat onder andere om de indeling in robuuste regio’s en het vastleggen van de vormen van (specialistische) jeugdhulp waarvoor regionale samenwerking verplicht is. Aan de hand van een afwegingskader toetsen we nu of de regio’s voldoende robuust zijn. Een regio is voldoende robuust als er onder andere duidelijke afspraken zijn over besluitvorming en mandaat. Ook moet de regio groot genoeg zijn om opdrachtgever te kunnen zijn voor specialistische vormen van jeugdzorg.
Het wetsvoorstel regelt ook dat de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) onderzoeks- en toezichtstaken krijgt op het terrein van de Jeugdwet. Daarmee brengen we financiële problemen bij jeugdhulpaanbieders en gecertificeerde instellingen eerder en beter in beeld. En we kunnen zo de kwaliteit en continuïteit van de zorg voor onze jeugd beter garanderen. Globaal bestaan die taken uit het uitvoeren van stelselonderzoek, vroegsignalering van risico’s voor de beschikbaarheid van jeugdzorg, en toezicht houden op de financiën van jeugdzorgaanbieders.
Lees meer over het wetsvoorstel 'Verbetering beschikbaarheid jeugdzorg' en het samengaan van de Jeugdautoriteit en de NZa in ons nieuwsbericht: Samengaan Jeugdautoriteit en Nederlandse Zorgautoriteit stap dichterbij.
Deels zijn deze taken nu nog bij de Jeugdautoriteit belegd. Zo hebben zij in het kader van vroegsignalering al een Early Warning System opgezet. Met dit systeem zet de Jeugdautoriteit een grote stap vooruit door vroegtijdig te signaleren wanneer er risico’s zijn in de beschikbaarheid en continuïteit van jeugdzorg. Dit systeem helpt de NZa ook bij de uitvoering van haar toekomstige taken binnen het jeugddomein.
"We kunnen de controle op ons stelsel alleen uitvoeren als gemeenten, regio’s en aanbieders allemaal meewerken."
We kunnen de controle op ons stelsel alleen uitvoeren als gemeenten, regio’s en aanbieders allemaal meewerken. Het Early Warning System werkt alleen als aanbieders de juiste informatie aanleveren. Dit is nog vrijwillig, maar in het wetsvoorstel ‘Wet verbetering beschikbaarheid jeugdzorg’ krijgt dit op termijn een bindend karakter.
De vrijblijvendheid is voorbij. Ik ben blij dat zoveel partijen het belang daarvan hebben onderschreven bij het vastleggen van de Hervormingsagenda. Want alleen door samen goede afspraken te maken, komen we verder.
Het is niet niks waar we met elkaar voor staan. We werken met ruim 36.000 professionals aan de meest ingrijpende hervorming van de jeugdzorg sinds de decentralisatie. We willen jeugdhulp die beschikbaar is voor wie het nodig heeft en die zorg biedt die past bij de behoefte van het kind. We bouwen aan een stelsel dat voorbereid is op de uitdagingen van de toekomst. En het belangrijkste: we zorgen voor een betere toekomst voor onze jeugd.
Maarten van Ooijen
Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Abonneren op JA Magazine
Abonneer je gratis op het online magazine van de Jeugdautoriteit en ontvang vier keer per jaar de nieuwe editie altijd direct in je mailbox.
