Een spiegel voor de jeugdhulpsector

Waarom heeft de JA weer een Stand van de Jeugdzorg uitgebracht?

“Vooral om in kaart te brengen hoe het gaat met het jeugdzorgstelsel, en dan met name de continuïteit van de jeugdzorg. Wat is er het afgelopen jaar veranderd? En waar moeten beleidsmakers, regio’s en jeugdzorgaanbieders rekening mee houden? Vorig jaar was onze Stand vooral een nulmeting. Dit jaar hebben we ons meer gefocust op de ontwikkelingen van het afgelopen jaar.”

En welke ontwikkelingen zag je het afgelopen jaar?

“Het valt vooral op dat er het afgelopen jaar weinig is veranderd. En dat is zorgelijk, want de continuïteit van jeugdzorg staat nog steeds onder druk. We zien dat veel grote en middelgrote aanbieders het financieel moeilijk hebben. Veel plannen uit de Hervormingsagenda zitten in een voorbereidende fase. Daar wordt hard aan gewerkt, maar in het veld merken partijen er nog weinig van. Hopelijk kunnen we volgend jaar constateren dat er wetgeving in werking is getreden die een positief effect heeft op de continuïteit van jeugdzorg.”

Dit jaar worden in de Stand extra thema’s uitgelicht. Waarom?

“We wilden de Stand van vorig jaar niet overdoen, maar vooral een update geven. Daarnaast hebben we er inderdaad voor gekozen om thema’s uit te lichten, zoals regionale samenwerking, Health in All Policies, passende zorg en domeinoverstijgende samenwerking. Dit zijn thema’s die in de gezondheidszorg al langer spelen. De jeugdzorg kan daarvan leren. Bij elk thema hebben we ook een expert geïnterviewd, die zijn of haar visie deelt. We hopen dat die uitgelichte thema’s en interviews het veld inspireren. De stand is ook bedoeld als een spiegel voor de sector.”

Wat voor impact hoop je dat de Stand van de Jeugdzorg heeft?

“Het zou mooi zijn als het partijen aanspoort om naar hun eigen rol te kijken. Iets meer zelfreflectie zou goed zijn voor de sector. Er wordt nu veel naar elkaar gewezen en afgewacht. Het stelsel zit zo in elkaar dat er veel tegengestelde belangen zijn. Dat maakt samenwerking moeilijk. Het is lastig om daar overheen te stappen, maar wel hard nodig. Gemeenten, aanbieders en andere partijen zouden vaker kritisch mogen reflecteren op hun eigen rol; en eigen verantwoordelijkheid nemen om tot verbeteringen te komen.”

Welk beeld blijft bij jou vooral hangen na het samenstellen van de Stand?

“Dat als we doorgaan op de huidige voet, er steeds meer geld bij moet. En dat geld is er niet. Het gebruik van jeugdzorg is de afgelopen jaren enorm gestegen. In ons interview met hoogleraar gezondheidseconomie Wim Groot blijkt hoe lastig die trend te keren is. Het vereist een cultuuromslag. En hoewel het gebruik het afgelopen jaar bijna niet meer is toegenomen, blijven de kosten van jeugdzorg maar stijgen. Het is niet helemaal duidelijk wat daar de oorzaak van is. Dat is iets om nader onderzoek naar te doen.”

Wordt er te weinig onderzoek gedaan naar de kosten van jeugdzorg?

“Het valt me wel op dat er weinig aandacht is voor de effectiviteit van het zorgaanbod en voor de kosteneffectiviteit. Daar is een wereld te winnen. In de reguliere zorg wordt de effectiviteit beter in kaart gebracht. Het is in de jeugdzorg ook lastig te meten. Is een interventie effectief als een jeugdige niet meer terugkeert? Dat weet je natuurlijk niet. Dat vereist uitgebreid onderzoek en dat is duur en arbeidsintensief. Toch kan dat regio’s en aanbieders enorm helpen om te bepalen welke behandelingen je wel en niet aanbiedt. En dat draagt weer bij aan het beheersen van de kosten.”