Tekst Kees van Nieuwamerongen
Vorig jaar zijn wij begonnen met ons Early Warning System (EWS). Een systeem dat, zoals de naam al doet vermoeden, bedoeld is om vroeg in beeld te krijgen of er problemen dreigen bij aanbieders. Problemen die de continuïteit van zorg bedreigen uiteraard, want daar zijn wij van. Als we vroeg in beeld krijgen of de continuïteit in gevaar dreigt te komen, kunnen wij snel met aanbieders en gemeenten in gesprek treden om deze dreiging weg te nemen. En dat kan een hoop ellende voorkomen. Deze vroegsignalering kun je ook toezicht noemen; op basis van een aantal geselecteerde indicatoren risicogericht signaleren en bijsturen.
Bekijk het convenant Verbeteren Continuïteit Jeugdzorg en het Draaiboek continuïteit jeugdhulp.
Het idee hierachter komt uit het convenant Verbeteren Continuïteit Jeugdzorg uit 2021. Gemeenten, aanbieders en het Rijk hebben in dit convenant afgesproken welke stappen zij ieder afzonderlijk kunnen zetten om de continuïteit van zorg te waarborgen. Het draaiboek, waarin beschreven staat hoe opgetreden moet worden als de continuïteit in gevaar is, is een bijlage van dit convenant. Dit draaiboek begint dus als het kwaad al geschied is. In jargon: als trede 3 bereikt is.
Bij trede 3 van het draaiboek is de situatie zorgelijk en moet er een herstelplan komen. En na trede 3 wordt het alleen maar erger, tot een faillissement in trede 6 aan toe. Gek genoeg worden in het draaiboek trede 1 en 2 nauwelijks genoemd. Terwijl het daar eigenlijk om zou moeten gaan. Voorkomen is immers beter dan genezen en, net als in de (jeugd)zorg zelf, moet er veel meer aandacht aan preventie geschonken worden. Goed dus dat in het convenant en in het wetsvoorstel ‘Verbetering beschikbaarheid jeugdzorg’ de vroegsignalering zo’n prominente plaats heeft gekregen.
"Onze filosofie achter het EWS was dat het gegevens moesten zijn die de bestuurder zelf ook iedere maandagochtend wil weten voor hij de week begint."
Als uitwerking van het convenant heeft de Jeugdautoriteit in 2021, door middel van een pilot, in kaart gebracht welke indicatoren een goede voorspeller zijn van de continuïteit van zorg. De liquiditeit uiteraard, de solvabiliteit en het aantal vacatures zijn daar voorbeelden van. Niet te veel, want je wilt niet teveel gegevens uitvragen bij een sector die al gebukt gaat onder de administratieve lasten. Onze filosofie was dat het gegevens moesten zijn die de bestuurder zelf ook iedere maandagochtend wil weten voor hij de week begint; die de Raad van Toezicht periodiek zou moeten hebben om de risico’s goed in te kunnen schatten; en die de gemeenten ook zouden willen hebben om te beoordelen of zij aan hun zorgplicht kunnen blijven voldoen. Wij vragen de gegevens eens per kwartaal op, omdat toezicht houden op basis van jaarrekeningen niet kan. Dan loopt je permanent achter de zaken aan.
De vertegenwoordigers van gemeenten, aanbieders en het Rijk stemden eind 2022 in met ons voorstel van indicatoren en de wijze waarop wij deze uit wilden vragen. Begin 2023 gingen wij van start. Langzaamaan hebben wij de uitvraag over het hele land ‘uitgerold’. We startten begin 2023 in Groningen en Friesland en vorige week waren wij in Roermond om de aanbieders in het zuiden te vragen of zij mee wilden doen aan ons EWS.
"Het is gewoon verstandig om dicht op de bal te zitten en actuele gegevens te hebben over de gezondheid van je instelling."
In contact komen met de Jeugdautoriteit? Kijk bij het JA Meldpunt voor meer informatie.
Wij zijn veel belangstelling tegengekomen tijdens onze tour. Veel aanbieders zien de toegevoegde waarde van vroegsignalering en veel bestuurders geven aan dat zij het lijstje met indicatoren zelf ook in hun managementrapportages willen ontvangen. Dat alleen al is een mooi resultaat. We hebben uitgerekend dat daardoor de administratieve lasten laag kunnen blijven; gemiddeld zo’n 3 uur per kwartaal. Toch zijn er ook veel aanbieders die nog niet meedoen. Wij verwachten uiteindelijk dat 50 procent meedoet en de rest wacht tot het wetsvoorstel is aangenomen. Dan wordt deelname namelijk verplicht. Ik vind dat jammer. Of het nou verplicht is of niet mag niet uitmaken; het is gewoon verstandig om dicht op de bal te zitten en actuele gegevens te hebben over de gezondheid van je instelling. En het is verstandig om daar transparant over te zijn. Meer en meer leren we in de sector dat het beter is om de externe en interne toezichthouders en de gemeenten actief te betrekken in de bedrijfsvoering en in continuïteitsvraagstukken. Beter vroeg dan te laat.
Zes weken na afloop van het kwartaal zetten wij ons portaal weer open en kan het hele land meedoen. Voorafgaand hieraan, of nadien als wij de cijfers binnen hebben, gaan wij graag het gesprek met u aan. Over de wijze van samenwerking en de manier waarop wij toezicht in willen zetten om de continuïteit te bevorderen.
U mag altijd bellen of mailen als u vragen heeft en wij komen ook graag bij u langs.
Mag ik op u rekenen?
Abonneren op JA Magazine
Abonneer je gratis op het online magazine van de Jeugdautoriteit en ontvang vier keer per jaar de nieuwe editie altijd direct in je mailbox.
